تکنیک اکولایز mid-side به اکولایز کردن مجزای کانالهای مرکز (mid) و کانالهای کناری (side) گفته میشود. اکولایزرهایی که از حالت مید ساید (که به اختصار M/S نوشته میشود) استفاده میکنند، صدای استریو را به کانالهای مونو و استریو تبدیل میکنند.
سیگنال مرکزی (مونو) حاوی اطلاعاتی است که در کانالهای چپ و راست یکسان هستند. سیگنال ساید حاوی اطلاعات صوتی دیگری است که در کانالهای چپ و راست متفاوت هستند. پردازش mid-side به شما اجازه میدهد میکسها را فراتر از پردازش سنتی استریو شکل دهید.
زمانی که صدا به کانالهای mid و side تبدیل میشود، شما میتوانید اطلاعات صوتی مربوط به کانال مرکزی یا همان کانال مونو را مجزا از کانالهای side پردازش کنید؛ سپس صدا دوباره به حالت استریو و کانالهای چپ و راست تبدیل میشود. شما با استفاده از این تکنیک میتوانید استریو ایمیج صداها را تقویت کنید.
ما در این مقاله به شما توضیح خواهیم داد که چگونه با استفاده تکنیک اکولایز mid-side کیفیت میکسهای خود را ارتقا دهید. برای این که بتوانید تاثیر این تکنیک را به خوبی بشنوید، پیشنهاد میکنیم حتما از اسپیکر مانیتورینگ یا هدفونهای استودیویی باکیفیت استفاده کنید.
اکولایز کردن صداها با تکنیک mid-side
کار را با میکسی شروع کنید که در آن چندین المان، محدوده فرکانسی مشابهی را اشغال کرده باشند؛ مثلا میکسی که در آن وکال و یک سینتی سایزر وجود دارد. این المانها یکدیگر را ماسکه میکنند، چرا که هر دو محدوده مشابهی از طیف فرکانسی را اشغال کردهاند. بجای اینکه این المانها را به سمت چپ و راست pan کنیم، با استفاده از اکولایز mid-side کاری میکنیم که وکال به المان اصلی در مرکز میکس تبدیل شود.
یک پلاگین EQ به ترک وکال اضافه میکنیم. این پلاگین باید از پردازش mid-side پشتیبانی کند. پلاگینهای FabFilter Pro-Q 3، iZotope Ozone 11، sonible smear:EQ4 و Ableton EQ Eight همگی این قابلیت را به شما ارائه میدهند. پس از لود کردن پلاگین، یک فیلتر bell را در اکولایزر اضافه کرده و سپس فرکانس اصلی که میخواهید در وکال روی آن تاکید شود را پیدا کنید. در پلاگین EQ حالت mid را انتخاب کرده و گین این فرکانس را افزایش دهید. حالا تنها گین فرکانسهای موجود در کانال مرکز افزایش پیدا میکند.
حالا یک پلاگین EQ را به ترک سینتی سایزر اضافه میکنیم. این پلاگین هم باید از پردازش mid-side پشتیبانی کند. یک فیتلر bell را در این اکولایزر اضافه کرده و همان فرکانسی که در اکولایزر وکال انتخاب کردیم را در اکولایزر سینتی سایزر انتخاب میکنیم. حالا حالت mid را انتخاب کرده و گین این فرکانس را کاهش میدهیم. به این ترتیب تنظیمات اکولایزری ترک سینتی سایزر دقیقا برعکس اکولایزر وکال خواهد بود. در این حالت با کاهش گین فرکانسهای سینتی سایزر در کانال مرکزی، فضای بیشتری برای وکال ایجاد میشود.
حالا یک ترک های-هت را به میکس اضافه میکنیم و با استفاده از تکنیک mid-side سعی میکنیم صدای آن را واید کنیم. برای این کار پلاگین FabFilter Pro-Q 3 (یا هر پلاگین اکولایزر دیگری که دارای حالت mid-side) است را به ترک های-هت اضافه کرده و یک فیلتر high-shelf را بین فرکانسهای 8000 تا 10,000 هرتز قرار میدهیم. حالت side را انتخاب کرده و این فیلتر را روی حالت داینامیک قرار میدهیم تا به صدا تحرک بدهد. این فیلتر اطلاعات کانال side در های-هت را تقویت میکند و موجب درخشانتر شدن فرکانسهای بالا (top-end) میشود.
یک ترک های-هت دیگر را به میکس اضافه میکنیم. پلاگین EQ را روی آن قرار داده و فیلتر bell یا shelf را در حالت side به این اکولایزر اضافه میکنیم. با استفاده از این فیلتر، فرکانسهایی که گین آنها را قبلا در ترک های-هت افزایش داده بودیم، کات میکنیم. برای مثال اگر در ترک های-هت قبلی گین فرکانس 8000 Hz را بالا بردهاید، در این ترک های-هت گین همین فرکانس را کاهش دهید. به اینترتیب فضای بیشتری برای هر دو های-هت ایجاد میشود.
شما حتی میتوانید صدای گیتار بیس (یا هر بیس لاین دیگری) را واید کنید. برای صداهای بیس، فرکانسهای پایین را در حالت مونو قرار داده و تنها فرکانسهای بالا را واید میکنیم. یک پلاگین EQ را به بیس لاین اضافه میکنیم؛ در این اکولایزر یک فیلتر low-cut اضافه کرده و حالت side را برای آن انتخاب میکنیم. حالا فرکانسهای بین 80 تا 300 Hz را کات میکنیم. این کار موجب میشود فرکانسهای بیس پایینتر از فرکانس انتخابی ما، مونو شوند و استریو ایمیج صدا در بخش فرکانسهای بالا دست نخورده باقی بماند.
ایجاد یک فضای واید برای وکال با استفاده از ریورب و اکولایزر mid-side
کار را با یک ترک وکال شروع میکنیم. یک ترک return میسازیم و پلاگین ریورب را به آن اضافه میکنیم (به عبارت دیگر، پلاگین ریورب را به عنوان ترک send به وکال اضافه میکنیم). پارامتر Decay که مربوط به زمان محو شدن ریورب است را روی یک مقدار طولانی قرار میدهیم. سپس با استفاده از اکولایزر mid-side فرکانسهای بالای ریورب را تقویت میکنیم. روی ترک return، پلاگین EQ را پس از پلاگین ریورب قرار میدهیم.
روی این EQ، یک فیلتر high shelf اضافه میکنیم و آن را روی حالت side قرار میدهیم. حالا گین فرکانس 3 kHz یا فرکانسی نزدیک به آن را افزایش میدهیم. یک فیلتر high shelf دیگر را به EQ اضافه میکنیم و اینبار همان فرکانس قبلی را کات میکنیم؛ این فیلتر را روی حالت mid قرار میدهیم. به ترک وکال گوش کنید؛ حالا متوجه میشوید که وکال وایدتر شده است.
راه دیگر برای رسیدن به یک صدای ریورب وایدتر این است که در کانال ریورب، گین بخشی از فرکانسهای میدرنج را در کانال mid کاهش دهیم. برای انجام این تکنیک تنها یک فیلتر bell را بین فرکانسهای 2 الی 4 کیلوهرتز ایجاد میکنیم و آن را در حالت mid قرار میدهیم. پهنای باند یا همان پارامتر Q را در این فیلتر روی حالت پهن میگذاریم و گین آن را بین یک الی سه دسیبل کاهش میدهیم.
یک لوپ درام را به میکس اضافه میکنیم و یک پلاگین EQ (با پشتیبانی از حالت mid-side) را روی آن قرار میدهیم. با انتخاب یک فیلتر bell در فرکانس 300 Hz و قرار دادن آن روی حالت mid سعی میکنیم تا برای وکال فضا ایجاد کنیم. فرکانسهای حدود 300 Hz را تقریبا 3 دسیبل کاهش میدهیم.
حالا با استفاده از یک اکولایزر mid-side سعی میکنیم بخش فرکانسهای بیس (قسمت low end) را در درامز تقویت کنیم. برای این کار یک فیلتر bell را ایجاد کرده و آن را روی حالت mid قرار میدهیم. پیشنهاد میکنیم برای این کار از پلاگینی استفاده کنید که نُت مربوط به هر فرکانس را به شما نشان دهد. حالا فرکانس مربوط به نُت تونیک یا درجه پنجم گام را با فیلتری که ایجاد کردهاید، افزایش گین دهید. برای مثال اگر گام ترک شما فا ماژور باشد، شما باید گین فرکانس 87.3071 Hz را در کیک درام افزایش دهید.
برای درخشانتر کردن لوپ درامز، بخش بالای فرکانسهای میدرنج را در کانالهای side تقویت میکنیم. یک پلاگین اکولایزر mid-side را به لوپ درامز اضافه کرده و یک فیلتر shelf را روی آن قرار میدهیم؛ این فیلتر را روی حالت side میگذاریم. با استفاده از این فیلتر گین فرکانسهای حدود 4 kHz را افزایش میدهیم. با این کار صدای درامز درخشانتری خواهید داشت.
اشتباهاتی که هنگام استفاده از اکولایزر mid-side نباید مرتکب شوید
پرودیوسرها و مهندسان میکس و مسترینگ معمولا علاقه زیادی به پردازشهای mid-side دارند، چرا که این نوع پردازش کنترل دقیقی را روی صدا ارائه میدهد. تکنیکهای mid-side انعطاف زیادی برای بالانس کردن المانهای مختلف در میکس را در اختیار شما قرار میدهند و به شما کمک میکنند صداها را واید کنید. با اینحال استفاده نامناسب از این تکنیک میتواند به میکس شما آسیب بزند.
اگر پردازش mid-side را به درستی درک نکنید، حتما مرتکب اشتباه خواهید شد. کانال میانی یا mid در حقیقت ترکیب کانالهای چپ و راست است؛ کانالهای کناری یا side حاوی سیگنالهای مونو هستند. کانال چپ شامل تمام اطلاعات صوتی سمت چپ منهای سمت راست است. کانالهای mid و side کاملا از یکدیگر مجزا نیستند؛ یکی از دلایلی که استفاده از اکولایزرهای mid-side میتواند موجب ایجاد مشکل در میکس شود همین است. استفاده بیش از حد از این نوع پردازش میتواند مشکلات phase میان ترکها ایجاد کند. یکی دیگر از اشتباهات رایج، بالا بردن بیش از حد گین کانالهای side است، پس در انجام تنظیمات مراقب این موضوع باشید.
شاید وسوسه شوید که در ابتدای میکس و پیش از pan کردن ترکها از اکولایزر mid-side استفاده کنید، اما روش بهتر آن است که جایگاه هر صدا در میدان استریو را پیش از استفاده از اکولایزر mid-side تعیین کنید. همچنین بهتر است در مواقعی که اکولایزر mid-side نتیجهبخش است، از استفاده از ابزارهای واید کننده استریوی ایمیج خودداری کنید.