تصور کنید مشغول کار روی یک میکس هستید و متوجه می‌شوید دو اینسترومنت با هم تداخل فرکانسی دارند و یک فضای صوتی مشترک را اشغال می‌کنند. به چنین حالتی ماسکه شدن فرکانس‌ها می‌گویند.
ما در این مقاله به شما توضیح می‌دهیم که چگونه این مشکل را شناسایی کنید؛ به شما می‌گوییم کدام اینسترومنت‌ها معمولا با یکدیگر تداخل فرکانسی پیدا می‌کنند و در نهایت راه حل غلبه بر این مشکل را با شما به اشتراک می‌گذاریم. ما در این راهنما از پلاگین‌های Neutron و Visual Mixer استفاده می‌کنیم که هر دو ساخت شرکت iZotope هستند.
ماسکه شدن فرکانس‌ها یعنی چه؟
ماسکه شدن فرکانس‌ها یک پدیده شنیداری است که زمانی رخ می‌دهد که دو صدای مشابه در یک زمان مشابه شنیده می‌شوند و با هم‌پوشانی فرکانس‌های یکدیگر، موجب می‌شوند ما نتوانیم صدای هیچ یک از این دو صدا را به شکل دقیقی بشنویم. در میکس موسیقی، ماسکه شدن فرکانس‌ها همیشه هم بد یست. برای مثال زمانی که دو اینسترومنت با هم تلفیق می‌شوند و فرکانس‌های مشابهی را پوشش می‌دهند، این فرکانس‌ها تقویت می‌شوند و شما گاهی وقت‌ها می‌توانید از این پدیده استفاده کنید. اما از زاویه دیگر، زمانی که دو صدای مشابه با هم تلفیق می‌شوند، فرکانس‌هایشان بجای این که یکدیگر را کامل کنند، موجب ناواضح شدن صدای دیگری می‌شوند. در چنین حالتی گوش دادن به صداها و آنالیز کردن آن‌ها دشوار خواهد شد. در صورتی که چنین مشکلی را برطرف نکنید، میکس شما صدایی آماتور خواهد داشت.
کدام اینسترومنت‌ها یکدیگر را ماسکه می‌کنند؟
معمولا اینسترومنت‌های مشخصی در انواع ژانرهای موسیقی، صدای یکدیگر را ماسکه می‌کنند. اولین مورد از این اینسترومنت‌ها، کیک درام و بیس هستند. وقتی صدای کیک درام و بیس را به تنهایی گوش می‌کنید، حس می‌کنید هر یک از آن‌ها صدای بزرگ و پرحجمی دارد، اما زمانی که صدای این دو را با هم گوش می‌کنید، متوجه می‌شوید که جزئیات صدای آن‌ها از بین می‌رود. دلیلش این است که هر دوی این اینسترومنت‌ها، فضای قسمت پایین طیف فرکانسی را اشعال می‌کنند. البته باید توجه داشته باشید که این اینسترومنت‌ها تنها محتوای فرکانسی بیس ندارند، بلکه در بخش میدرنج و فرکانس‌های بالا هم انرژی فرکانسی دارند. به غیر از کیک درام و بیس، معمولا این اینسترومنت‌ها نیز با یکدیگر تداخل فرکانسی پیدا می‌کنند:
- گیتار الکتریک و گیتار بیس
- گیتار آکوستیک و های-هت
- گیتار الکتریک و پیانو الکتریک (مانند پیانوهای Rhodes، Wurlitzer و...)
- اسنیر درام و گیتار
- وکال و انواع اینسترومنت‌ها
- وکال‌های پس‌زمینه و پدها
- انواع مختلف سینتی‌سایزرها هم یکدیگر را ماسکه می‌کنند
در چارت فرکانسی زیر می‌توانید مشاهده کنید هر اینسترومنت کدام محدوده فرکانسی را اشغال می‌کند:
چگونه مشکل ماسکه شدن فرکانس‌ها را برطرف کنیم؟
برای غلبه بر مشکل ماسکه شدن فرکانس‌ها چند تکنیک وجود دارد. ما برخی از این تکنیک‌ها را در ادامه به شما توضیح می‌دهیم.
اکولایز برعکس
تکنیک اکولایز برعکس (یا اکولایز مکمل) یعنی به عنوان مثال برای برطرف کردن مشکل ماکسه شدن فرکانس‌ها در کیک درام و بیس، شما فرکانس‌هایی که در این دو اینسترومنت با یکدیگر تداخل دارند را شناسایی می‌کنید، سپس این فرکانس‌ها را کمی در کیک درام تقویت می‌کنید و همان فرکانس‌ها را در گیتار بیس کاهش می‌دهد؛ یعنی دقیقا برعکس یکدیگر.
سایدچین کامپرشن
یک راه حل دیگر برای برطرف کردن مشکل ماسکه شدن فرکانس‌ها، سایدچین کامپرشن است. سایدچین کامپرشن به بیان ساده یعنی صدای یک اینسترومنت، زمانی که صدای اینسترومنت دیگر شنیده می‌شود، کاهش پیدا می‌کند.
به همان مثال کیک درام و بیس رجوع می‌کنیم. پارت‌های بیس معمولا ساستین یا کشش نت زیادی دارند، در حالی که کیک درام صدایی کوتاه و کوبه‌ای دارد. از آنجایی که صدای بیس پایدار و طولانی است، گوش ما بیشتر به سمت آن کشش پیدا می‌کند و به همین دلیل ما صدای کیک درام را به خوبی نمی‌شنویم. اینجاست که سایدچین کامپرشن می‌تواند به ما کمک کند.
ما پلاگین Neutron را روی ترک بیس قرار می‌دهیم، کمپرسور را فعال کرده و آن را نسبت به کیک درام سایدچین می‌کنیم. حالا با هر بار به صدا در آمدن کیک درام، لِول بیس کاهش پیدا می‌کند.
اکولایزر داینامیک یا کمپرشن مولتی باند
اکولایزر داینامیک یا کمپرشن مولتی باند هم از همان ایده‌ای که در بالا توضیح دادیم استفاده می‌کند، با این تفاوت که با یک اکولایزر داینامیک، تنها لِول فرکانس‌های ماسکه شده کاهش پیدا می‌کند. شما این کار را به شکل زیر می‌توانید در قسمت کمپرسور پلاگین Neutron Pro انجام دهید:
یا این که به شکل زیر از یک اکولایزر داینامیک در پلاگین Neutron استفاده کنید:
بهره‌گیری از Panning
کیک درام و بیس معمولا در مرکز استریو ایمیج قرار می‌گیرند، اما شما می‌توانید برای سایر اینسترومنت‌ها از panning استفاده کرده و به این شکل مشکل ماسکه شدن فرکانس‌ها را برطرف کنید. به عنوان مثال تداخل فرکانسی در گیتار آکوستیک و های-هت را در نظر می‌گیریم. این دو المان در میکس با یکدیگر تداخل فرکانسی پیدا می‌کنند، با این حال اگر ما هر یک از این دو اینسترومنت را در جهت مخالف دیگری pan کنیم، دیگر در حالت استریو تداخل فرکانسی بین آن‌ها شنیده نخواهد شد.
استفاده از پرداشگر اختصاصی iZotope
این روزها با وجود هوش مصنوعی، می‌توانیم از پردازش‌هایی استفاده کنیم که در گذشته قابل تصور نبوده‌اند. برای برطرف کردن مشکل ماسکه شدن فرکانس‌ها، دو پردازشگر iZotope بسیار کاربردی هستند: یکی ماژول Unmasking در پلاگین Neutron و دیگری پلاگین ریورب جدید Aurora. هر دو پردازشگر دارای الگوریتم‌هایی برای برطرف کردن مشکل ماسکه شدن فرکانس‌ها دارند.
با ماژول Unmasking در پلاگین Neutron، شما به راحتی می‌توانید فضای کافی را برای اینسترومنت‌هایی که با یکدیگر تداخل فرکانسی دارند، باز کنید.
ماژول Unmask در عمل مشابه سایدچین کامپرشن است، با این تفاوت که بر اساس طیف فرکانسی عمل می‌کند و دقت آن بسیار بالاتر از پردازش‌های مولتی باند است.
با این حال پیش از آن که از ماژول Unmask استفاده کنید، باید یک تصمیم مهم بگیرید: از بین دو اینسترومنتی که با هم تداخل فرکانسی دارند، شما می‌خواهید کدام اینسترومنت نقش اصلی‌تری داشته باشد و کدام اینسترومنت در پس زمینه قرار بگیرد؟ به عنوان مثال در مورد کیک درام و بیس، آیا می‌خواهید کیک درام بر بیس غالب شود؟ یا بیس پررنگ‌تر از کیک درام باشد؟
پس از آن که درباره این موضوع تصمیم گرفتید، ترکی که می‌خواهید در پس زمینه قرار بگیرد را انتخاب کنید و گزینه Unmask را روی آن فعال کنید. حالا سیگنال ترکی که می‌خواهید نقش برجسته‌تری داشته باشد را به ورودی سایدچین ماژول Unmask در ترک پس‌زمینه انتقال دهید. پارامترهای attack، release و sensitivity را به میزان مورد نیازتان تنظیم کنید.
در ماژول Unmask شما می‌توانید بخش‌هایی از طیف فرکانسی را که نمی‌خواهید تغییری در آن‌ها ایجاد شود، مانند تصویر بالا انتخاب کنید (در تصویر بالا بخش‌های خاکستری رنگ مورد پردازش پلاگین قرار نمی‌گیرند).
در طرف دیگر، پلاگین ریورب جدید Aurora را داریم که ابزار بسیار مناسبی برای برطرف کردن یک مشکل رایج است: زمانی که می‌خواهید ریوربی با کشش نسبتا طولانی داشته باشید، اما ریورب، با صدای اصلی تداخل فرکانسی پیدا کرده و آن را ناواضح می‌کند.
پلاگین Aurora هم مانند ماژول Unmask قادر است به شکلی هوشمند، فرکانس‌هایی از صدای ریورب که با سیگنال اصلی تداخل پیدا می‌کنند را شناسایی و آن‌ها را محدود کند.
برخلاف ماژول Unmask، در پلاگین ریورب Aurora نیازی به تنظیم کردن ورودی سایدچین نیست و خود پلاگین سیگنال ورودی را آنالیز کرده و به شکلی هوشمند ریورب را از سر راه آن کنار می‌زند.
نکته پایانی
به یاد داشته باشید که تناسب در میکس مهمترین اصل است. همیشه باید بارها و بارها تناسب را در میکس‌هایتان بررسی کنید و مطمئن شوید المان‌های میکس، به همان شکلی که در نظر داشته‌اید اولویت‌بندی شده باشند. یک راه عالی برای انجام این کار آن است که میکس را به ساده‌ترین المان‌هایش تقسیم کنید. برای مثال این المان‌ها در میکس موسیقی راک، شاید کیک درام، گیتار بیس و لید وکال باشند. شما ابتدا بالانس مناسبی را بین این المان‌ها ایجاد می‌کنید، سپس سایر اینسترومنت‌ها را در کنار این المان‌های اصلی می‌چینید. اگر هسته اصلی میکس شما بالانس مناسبی داشته باشد، راحت‌تر می‌توانید سایر المان‌ها را میکس کنید.